ماهی یکی از خوشمزهترین، سالمترین و پرخاصیتترین مواد غذایی محسوب میشود و سرشار از مواد مغذی ضروری برای سلامت بدن مانند پروتئین و ویتامین D است. ضمن این که ماهی مقادیر فراوانی اسیدهای چرب امگا۳ دارد که برای بهبود سلامت مغز بسیار مفیدند. انواع ماهی های خوراکی در شمال و جنوب ایران موجود است و تنوع زیادی دارد. شما چه نوع ماهی هایی را میشناسید یا امتحان کرده اید؟ با ما همراه باشید تا با انواع بیشتری از ماهی آشنا شوید.
ماهی های خوراکی شمال ایران
ماهی آزاد:
ماهی آزاد یکی از مرغوبترین انواع ماهی های خوراکی به حساب میآید و بدن آن دوکی شکل و کشیده است. گوشت ماهی آزاد چربی بیشتری نسبت به سایر ماهیها دارد. البته مضر نیست و به پیشگیری از پیری زودرس کمک میکند. همچنین این ماهی سرشار از مواد مغذی مورد نیاز بدن مانند پروتئین و ویتامین D است. فیله ماهی آزاد را معمولا دودی میکنند و پخت این ماهی به صورت کبابی، سرخکرده، بخارپز و تنوری صورت میگیرد.
اردک ماهی:
اردک ماهی که جزو ماهیهای شکارچی و مهاجم است. در میان انواع ماهی های خوراکی شمال ایران یکی از لذیذترین گوشتها را دارد و بنا به سلیقه خود میتوانید آن را کبابی یا سرخ کنید. این ماهی همچنین سرشار از فسفر، پتاسیم، کلسیم و پروتئین است.
ماهی کفال:
این ماهی یکی دیگر از ماهیهای خوشطعم و پرخاصیت دریای خزر است که مردم در شمال کشورمان آن را به صورت دودی یا شور مصرف میکنند. یا سرخشده و کبابی همراه نارنج و لیمو میخورند. گوشت ماهی کفال سفید و نسبت به سایر ماهیها کمی سفت است. به همین خاطر به زمان بیشتری برای طبخ نیاز دارد. ضمن این که ماهی کفال تیغ کمتری در مقایسه با ماهی سفید دارد.
ماهی سفید:
ماهی سفید گوشتی سفید، خوشمزه و لطیف دارد و بنا به ذائقه خود میتوانید به شکل سرخکرده، کبابی، بخارپز یا دودی آن را درست کرده و نوش جان کنید. جنس نر این ماهی روی سرش خالهای درشت و سفید دارد و کشیدهتر است. البته به جز تفاوت ظاهری یک فرق دیگر ماهی سفید نر و ماده این است که ماهی نر گوشت بیشتری دارد. در ضمن بدیهی است که نوع دریایی این ماهی از مدل پروشیاش بسیار باکیفیتتر است.
ماهی های خوراکی جنوب ایران
ماهی شوریده:
ماهی شوریده به لحاظ ظاهری دوکی شکل و ظریف است. این ماهی که گوشت سفید دارد و کمتیغ است، بعد از پخت بسیار لذیذ و نرم میشود.
ماهی حلوا سفید:
ماهی حلوا سفید یکی از انواع ماهی های خوراکی جنوب ایران است که لقب اختصاصی هم دارد و جنوبیها به آن ماهی زبیده به معنی برگزیده میگویند. ماهی حلوا سفید را اغلب به صورت سرخ شده مصرف میکنند. ضمن این که ماهی حلوا سیاه هم داریم که هممزه ماهی حلوا سفید است؛ اما گوشت سفتتری دارد.
ماهی شیر:
یکی دیگر از انواع ماهی های خوراکی جنوب ایران ماهی شیر است که در خلیج فارس زیست و صید میشود. گوشت این ماهی بسیار لذیذ، به رنگ سفید و نرم است که بعد از پخته شدن هم نرمی خود را حفظ میکند. از آنجایی که ماهی شیر گوشت حساسی دارد بهتر است آن را برای مدت طولانی در فریزر نگهداری نکنید و زمانی که میخرید به صورت تازه مصرف کنید.
ماهی راشگو:
راشگو یا راشکو یکی از ماهیهای مرغوب جنوب است که گوشت لذیذ و تردی به رنگ سفید دارد. به لحاظ شکل ظاهری هم آنطور که پیداست جزو زیباترین ماهیهای دریای جنوب است که به آن لقب آهوی دریا را دادهاند. این ماهی را بنا به ذائقه خود به صورت کبابی، سرخشده و یا شکمپر میتوانید درست کنید.
ماهی سنگسر:
محلیها به ماهی سنگسر دختر ناخدا هم میگویند. ببینید دیگر چقدر این ماهی برایشان عزیز است که چنین اسمی برایش انتخاب کردهاند. این ماهی به وفور در دریای خلیج فارس یافت میشود و جزو بهترین و خوشمزهترین انواع ماهی های خوراکی جنوب ایران است. گوشت ماهی سنگسر به خاطر بافت ویژهای که دارد و پس از پختن در غذا خرد نمیشود و به اصطلاح وا نمیرود، معمولا برای تهیه قلیه ماهی استفاده میشود و بهترین گزینه است.
ماهی های پرورشی
در لیست انواع ماهی های خوراکی باید به ماهی های پرورشی هم اشاره کرد. برخی از ماهیهای پروشی عبارتاند از: قزل آلای رنگین کمان، کپور نقرهای، کپور معمولی، سر گنده و… در صورت امکان بهتر است به جای ماهیهای پرورشی از ماهیهای غیرپرورشی استفاده کنید. چرا که ماهیهای غیرپرورشی امگا۳ بیشتری دارند و احتمال آلودگیشان کمتر است. همچنین گفته میشود میزان چربی ماهیهای دریایی نسبت به ماهیهای پرورشی کمتر است.
ماهی های رودخانه ای
ماهیهای رودخانهای اغلب کوچک و ارزانتر از ماهیهای دریایی هستند. این ماهیها بسیار خوشخوراکند و اگر طرز تهیه و به اصطلاح قلق پخت آنها را بلد باشید، میتوانید حسابی از مزه خوب آنها لذت ببرید. قزلآلای خال قرمز، ماهی سوف، سیاه ماهی و اسبله ماهی از انواع ماهی های خوراکی رودخانه ای هستند.
معرفی چند روش طبخ ماهی
تنوری و کبابی کردن
در بخش راهنمای خرید و پخت انواع ماهی باید گفت که این دو از بهترین روش های طبخ ماهی هستند. علاوه بر مزه دلچسب، ارزش غذایی ماهی را نیز حفظ می کنند. از آنجا که ماهی کبابی در شیره خود پخته میشود، در مقایسه با ماهی آب پز و سوخاری ارزش غذایی بالاتری دارد. البته چون زغال یا گاز شهری دارای ترکیبات شیمیایی است، اگر پوست ماهی سوخت از خوردن آن بپرهیزید. میتوانید به صورت تفننی، از این روش پخت کمک بگیرید. در پخت تنوری نیز میتوان ماهی را در خانه به وسیله فر با میزان کم روغن طبخ کرد.
سوخاری کردن
ماهی سوخاری را همگان دوست دارند، اما پودر سوخاری سطح ماهی در تماس با حرارت طبخ در مدت زمان کوتاهی میسوزد. به همین دلیل میزان زیادی روغن جذب می کند. پس بهتر است چند دقیقه پیش از پایان پخت در ماهی تابه را بگذارید تا بخار به وجود آمده موجب کنده شدن پودر سوخاری از ماهی شود. بهتر است برای افزایش ارزش غذایی و خوش طعم شدن، گوشت ماهی سوخاری را از نیم ساعت قبل به آبلیمو، نمک، فلفل سیاه و پودر سیر آغشته کنید.
آبپز و بخارپز کردن
این دو روش خیلی مورد استقبال خانواده ها نیست، چون بوی زهم ماهی باقی می ماند. با این وصف از جمله بهترین روش پخت ماهی محسوب می شود. علی الخصوص روش بخارپز که با آب در تماس نیست و مواد مغذی ماهی به طور کامل حفظ میشود. بهتر است برای کم کردن بوی زهم گوشت ماهی در این روش از سیر، فلفل سیاه، هویج و قارچ آبپز و برخی سبزی های معطر که مناسب طبع تان است مانند نعنا، گشنیز یا جعفری کمک بگیرید. برای بهبود طعم، آن را با آبلیمو یا آب نارنج تازه میل کنید. البته می توانید پس از آبپز کردن، ماهی را در اندکی روغن مایع تفت دهید تا طعم و بوی زهم کم تر شود.
ماهی شکم پر
بیشتر مردم خونگرم جنوب و مردم خوش مشرب شمالی ، ماهی را با ترکیبات بسیار متنوع به صورت شکم پر تهیه و با برنج سفید یا سبزی پلو میل میکنند. جنوبیها بیشتر ماهی حلوا و سنگسر و شمالیها ماهی سفید را شکم پر میکنند. در ماهی شکم پر معمولا به همراه دانه ساییده انار، زرشک، گردو و رب انار از سبزی های معطر نیز استفاده میشود. مردم جنوب از شنبلیله، ادویه کاری و تمبر هندی و شمالیها از گشنیز، سیر، جعفری، زردچوبه و زعفران استفاده میکنند. این ماهی را میتوان در فر یا ماهیتابه تهیه کرد. اگر قصد سرخ کردن ماهی را دارید باید ماهی نیم پز و محتویات داخل شکمش تفت داده شده باشد، زیرا طی سرخ شدن احتمال دارد حرارت به مرکز ماهی منتقل نشود و مغز آن پخته نشده باقی بماند.
سرخ کردن
با وجود آن که طی سرخ شدن طعم ماهی بسیار لذیذ می شود، اما روغن افزوده شده کالری ماهی را بالا میبرد. همچنین حرارت طبخ، بشدت از مواد مغذی بخصوص امگا- ۳ که بسیار به حرارت طبخ حساس است، می کاهد.
سخن آخر
در این مطلب با انواع ماهی شمال و جنوب کشورمان آشنا شدیم. فهمیدیم با وجود تفاوت های جزئی در خواص آن ها، تمامی آن ها سرشار از مواد مغذی مغز ما هستند. در ادامه انواع روش های طبخ ماهی را بررسی کردیم. حفظ خواص ماهی طی پخت را در آن ها، بعنوان معیار قرار دادیم. با خوردن ماهی و طبخ درست آن به خودتان دریای سلامتی هدیه دهید.